اقبال متوجه اين نكته شده كه اسلام هم در ميان مسلمين وجود دارد و هم وجود ندارد، اسلام وجود دارد به صورت اينكه ما مي بينيم شعائر اسلام در ميان مسلمين هست، بانگ اذان در ميان مردم شنيده مي‌شود، موقع نماز كه مي‌شود رو به مساجد مي‌آورند، مرده‌هاشان را به رسم اسلام دفن مي‌كنند، براي نوزادهايشان به رسم اسلام تشريفاتي قائل مي‌شوند، اسمهايشان غالباً اسم‌هاي اسلامي است، محمد است، حسن است، حسين است، عبدالرحيم و عبدالرحمن است ولي آنچه كه روح اسلام است در اين مردم وجود ندارد روح اسلام در جامعه اسلامي مرده است اين است كه معتقد مي‌شود به تجديد حيات اسلامي و اينكه حيات اسلامي را بايد تجديد كرد و امكان تجديدش هست چون اسلام نمرده است، مسلمين مرده‌اند، اسلام نمرده است، چرا؟ چون كتاب آسمانيش هست ...

منبع: كتاب احياي تفكر اسلامي